Ovako, ovde ja pravim jednu malenu strip kolumnu o razvoju i radu Makedonske strip shkole.

Odnosno, sve po redu - stilovi, artisti, stripovi, nagrade, etc...

Naravno, pre nego shto krenem sa radom, trebace mi dozvola autora iz susedne mi, a rodne vam Makedonije, kao i dozvola Admina i Modova, koji su, igrom sluchaja, isti ti artisti koje cu da napominjem.

Pa? Imam li zeleno svetlo?

ооо, какво изненадување
мене не ми пречи, па и ако ти требаат информации, слободно прашувај

Hvala, Rasto brate.

Krenucu sa radom ovih dana, pa ako mi ishta zatreba - na tebe rachunam.

сигурно ќе имаш поддшка и од другите автори,
сепак мислам дека вака ќе добиеме еден непристрасен поглед на работите!

MAKEDONSKA STRIP ŠKOLA: UVOD

Priredio: Kumori Myu-Jishan

Eh, strip kao umetnost razvijao se toliko dugo, toliko jako, toliko primereno. Sva moguća doba stripa dođoše i prođoše, ali pravi procvat devete umetnosti desio se posle drugog od Svetskih ratova. Da, kad su se konačno smirili Nemci, Italijani i Japanci, došlo je do prave eksplozije jednog novog, nezaustavljivog oblika vizuelnog stvaranja.

Naime, grafičke novele su nam zabeležile drugu polovinu XX veka nezamenjivim junacima, pričama, crtačima, scenaristima. Strip, pak, nije tu stao, već je svoj uticaj širio na animaciju, romanizaciju, ekranizaciju, pa čak i ono lepo nam belo platno u bioskopu/kinu/teatru tamo iza ćoška kod zelene pijace.

No, pitanje koje će laik postaviti pre nego što zakorači u svet grafičkih novela i postane pionir profesionalnog bavljenja stripom biće "Kakvi to sve vidovi stripa postoje? Variraju li od zemlje do zemlje?", ili, ukratko, "Koje su to, jelte 'škole stripa' ? ".

Odgovor na to je jednostavan gotovo koliko i komplikovan. Svaka zemlja morala je da sastavi barem JEDAN strip. No, ovde su pitanja o školama stripa, a budući da sam polulaik i sam, navešću samo neke bitnije.

Američka škola stripa jeste munjeviti razvoj raznih komercijalnih superherojština začetih malo ranije od Drugog Svetskog rata. Kuće tipa Marvel comics i DC comics su svojim super-junacima u kostimima lagano, ali sigurno gradili karijeru najpopularnijih na planeti. Svako ko gotivi Čoveka-pauka, Iks-ljude, Nebojšu, Hulka sa Marvelove strane, odnosno Nadčoveka, Ljiljka, Čudesnu ženu i Munju iz DC-jevog dvorišta pročitao je barem jedan strip što logo njihovih kompanija nosi. Stil ovog (od mnogih) pravca u strip-stvaralaštvu Sjedinjenih Država odlikuje se delimičnom stilizacijom, izduženjem udova, sveskama u nastavcima, isprepletanim radnjama različitih junaka, kao i pokoji album godišnje. Ovaj odeljak američke škole stripa drži najjaču zaradu, ali ne treba izuzeti ni fenomenalne, ne toliko mainstream albume nastale iz pera genijalnih scenarista tipa Alana Moora.





FrankoBelgijska škola stripa se odvija, pak, u dva smera. Jedan se odlikuje maksimalnom stilizacijom. Stripovi tipa Asterix i Talični Tom su obeležili em detinjstvo, em matore dane svakog istinskog francuskog ili belgijskog ljubitelja stripa. Drugi ogranak ove škole se bavio mnogo ozbiljnijim, po crtežu tvrđim pristupom stripu. Izlaskom časopisa tipa "Metal Hurlant", umetnici vođeni Žan Žiroom, odnosno Moebiusom sastavljali su stvari za nešto odrasliju, zreliju publiku, najčešće u vidu albuma. Legendarni "Blueberry", "Arzak", "Nikopoljska trilogija", "Inkal" i mnogi drugi izvaljivali su poveći broj vilica strip kritičara, a nagrade su letele na sve strane. Po kvalitetu, frankobelgijska škola je nenadmašiva, čak idem toliko daleko da kažem da su bolji i od Amera što se strip-stvaralaštva tiče.





Italijani, po gubljenju rata, rešili su da ne propadnu, te su se njihovi stripovi, kao i njihova popularnost, dizali i nikad natrag ne spuštali. Italijanska škola stripa se odlikuje većinom "realističnim" radovima - ljudi su retko kad stilizovani, radnje su delom špageti western, delom makljaža po polumodernom svetu, delom misterija, a Bogme ogromnim delom i humor. Izdavačka kuća Bonelli i njen vođa Sergio Bonelli glavni su krivci za to što toliko volimo izdanja koje nam pripremaju. Megapopularni "Zagor", "Tex" i "Dylan Dog" samo su neki od izdanja koje nam SBE redovno priprema, a ideje u ovoj izdavačkoj kući rastu i iz dana u dan italijanska škola stripa širi svoje granice i deo po deo osvaja svet.



Kao i Italijani, i Japanci rešiše da zabatale rat. Sedam godina okupacije SAD-a bilo im je dovoljno, te odlučiše da na drugi način osvoje svet. Kako se ova carevina neverovatno brzo i moćno vraćala i razvijala u drugu silu sveta, tako i njeni stripovi postaše pandan američkim. Manga svet je jurišao, a zaustavljanja mu nema. Pravi procvat japanska škola stripa doživela je izdavanjem dela Katsuhira Otomoa "Akira", što je otvorilo vrata mnogim drugim fenomenalnim delima tipa "Berserk", "Elfen Lied", "Trigun", "Hellsing", "Fullmetal alchemist", "Dragonball", "Highschool of the dead" itd... Za razliku od prethodne tri, japanska manga škola navodi vas na čitanje s desna nalevo, stilizacija je u 80% prisutna, mnogi manga-onlz gegovi postaju kultna pojava u svetu uopšte, a odsustvo boje u jakoj većini samo pojačava snagu umetnika Ostrvskog Carstva.



Naravno, mnogo je drugih škola stripa - čileanska, korejska, kineska, ruska, britanska, kanadska, meksička, danska, itd...

No, pravo iznenađenje došlo je upravo iz našeg susedstva. U jednoj malenoj zemlji, sasečenoj tranzicijom i jadom devedesetih, gde oduvek beše sukoba između slovenskog i arbanaškog stanovništva razvijao se novi pravac, nov kvalitet strip scene sveta izranjao je na površ, i ova kolumna je prva koja ima čast da je koliko-toliko izopisuje i raščereči. Da, XXI vek je vek kada nastaje novi fenomen sveta - rođena je makedonska škola stripa.



Šta je, zapravo, makedonska škola devete umetnosti, kako je tekao njen razvoj, kako je stigla dotle gde je, ko je za to zaslužan? Sva ova pitanja biće postupno odgovorena nadalje u ovoj kolumni, a potkrepnici budućih navedenih argumenata biće upravo ti majstori koji su svojeručno stvorili ovu školu i popeli je na sam vrh strip umetnosti Balkana, ako ne i Evrope. Da, Makedonci hrabro jašu. Napred, drugde ne može! Još jedan pravac je rođen, mnogi stilovi se uzdižu i prepliću, a kako je krenulo, skoro, vala, stati neće.

by Satira Inc. 2009.

bravo....

BRAVO!!!!!!!!!!!!!!!!!

Колку можам и јас ќе поможам...се надевам твојте увиди ке укажуваат на мак. стрип сцена, нејзиниот изглед и влијанија - од трета страна гледани...

Би сакал да го искоментирам насловот: „Македонска стрип школа“ подразбира дека има некаква стрип школа во Македонија, а сите знајме дека нема и дека поќето автори се на некој начин самоуки, т.е. учеле од светски автори и следеле светски трендови...па нели ќе е подобро да биди „Стрипот во Македонија“ или „Равојот на стрипот во Македонија“....

Мислам, се си е Ок..уводот и се..

@Jovche: Naravno da ima uticaja stranaca, ali strip scena makedonske mi sabrace po stripu nisu bash tipichno americhki, francuski etc... Dovoljni primeri su ti Rastaman i TheMile, tako da ime ostaje - vi ste shkola stripa, bre! ^-^

Ostali, hvala vam puno. Nadam se da je ovo koliko-toliko dobro za pochetak...

Сепак, мислам дека терминот „Македонска Стрип Школа“ е можеби малку избрзан...шо е мој личен став, секако...

А се надевам дека ќе можи овде да се позборува и за тие „влијанија“ од страна...или можеби не се вклопва во концептот, а? Сепак, кој како има расположение.. не е лошо секој да си кажи од шо и од кој/како црпел и учел и слично...или другите да искоментираат...мислам дека ќе придонеси за подобар увид во твојата колумна...

Znaci Hvala jos jednom na casti i na trudu ....a okolu toa skola mislam deka se odnesuva na pravecot ili na stilot,a ne na ustanova

...shoznajsh mozno e i to....a okolu stilovite daleku od toa deka crtame isto.....taka da bi se distanciral od taja kvalifikacija.....so damjan se pogode posho sakame ist pravec.....sekoj avtor posebna prikazna

Da probam da se ubacim...

Vec rekoh, mnogo, ali MNOGO elemenata makedonskih strip autora se razlikuje od stilova stranih strip-shkola, zato ova kolumna i postoji.

Naravno, josh je u usponu, ali makedonska shkola postoji, a da se razvije i postane vrh evropskog stripashtva ima vremena itekako.

Naravno, ako cemo da je ubrajamo kao deo BALKANSKE SHKOLE STRIPA, onda smo vec u punoj snazi, mereci se sa Italijanima i Francuzima. Da, tako je, moje mishljenje je da smo vrlo malo slabiji od Francuza, mi Balkanci to jest.

Е, ова е веќе муабет шо сакав да се развие... Очигледно, балканските влијанија идат од француско/италјанските мајстори зачинети со амерчкиот осет за драматизација... генерализирам, секеко...ете, во тој контекст Мичовио стил со ова поновите ствари доста влечи и од Картун Нетворк (Генадиј Тартаковски на пример) стилојте шо се и дава некој уникатен спој...јас на пример тука ја гледам интересноста на овај новиоп македонски стрип стил....

И во овој контекст, само пошто ми е во мисла - да се недоврзам дека и Таламар ја има та препознатливоста на користењето на чисти (без некои посебни нијанси/премини на) бои и беспрекорно чистата линија, шо е генерално карактеристично за поновиве веб-базирани-арт-дела....Ако ги клајме настрана неговите импресии од Варкрафт, Таламар веќе е осамостоен во стило...додека кај Дамјан најнадежни се оние работите сега бргу шо ги постираше - види viewtopic.php?f=12&t=15 ...

Значи, се ова го коментирам како надоврзвање на муабетот за идната македонска школа...има реални основи за заговарање на такво нешто, зато шо ако земите се заедно, па и овај сајт/форум баш и овај стил ко на горенаведените овде автори го „наметнува“ на јавноста како нешто препознатливо мејд ин македонија... шо значи, реални се претпоставките за иднината на оваа „школа“ - али само под еден услов, ко шо би рекол Ленин:

„Работа, работа и само работа!“


Т.е. истрајност во работата.

Ау, браво
колку добар вовед!!!
ја подразбирам на насока по која е препознатлива земјава, а факт е дека е секој свој стил.
а дај боже да се има што повеќе...

Ќе се сложам со Јовче Крстителче, имено, мислам дека е малку претешка квалификацијата Македонска Стрип Школа, можеби како движење, како експанзија на стрипот (мислам тука на авторскиот, автентичен, овдешен стрип) да, ама како некој посебен стил, не сум толку сигурен. За разлика од средината на минатиот век, кога комуникацијата не беше на денешно ниво, и можноста да се научи нешто се сведуваше на сопствен труд и залагање, се јавија повеќе правци, кои денеска се нарекуваат школи. Тоа е и евидентно. Меѓутоа мислам и дека поимите Американска Школа, или Француска, Јапонска, во денешно време, ја немаат важност како некогаш. Денеска, во ерата на експанзијата на Интернетот, масовното издаваштво, Стрип конвенциите и фестивалите, сите тие стилови се мешаат, се раѓаат некои нови, хибридни стрип стилови (ако така би можел да ги наречам). Видете, еден Есад Т. Рибиќ, човек од Хрватска, или Марко Ѓурѓевиќ, ако одиме според таа старата номенклатура, треба да се претставници на Американската Школа. Или една цела екипа цртачи од Балканот (претежно од Србија) кои издаваат за Француската Школа. Или подемот на Мангата во Франција, каде има локални цртачи кои цртаат Манга. Каде е тука автентичноста, ако одиме по строгите правила?! Денеска Американците, сакајќи да се уште подобри, ја земаат стрип елитата од цел свет и креираат врвни (пред се мислам ликовни) изданија. Истото е и со Французите. Во минатиот век, во Марвел работеа само автори од Северна Америка, во Франција само Французи и/или Белгијанци, додека сега е сe сменето, стрипот се глобализира, се мешаат повеќе стилови. Не можете во денешно време да измислите стил. И впрочем, мислам дека општо, зборот стил премногу и генерализира, и дека нема природно значење. Дури и внатре, во рамките на еден стил, имате илјадници различни цртачи, секој од секого варира, што е и природно, бидејќи секоја индивидуа е различна, а тука е секако и богатството, во шаренилото од стилови. И сега, таму некој стрип теоретичар, ги собрал сите тие автори, кои меѓусебе се разликуваат по стилот, ама бидејќи сите живеат во Франција (и Енки Билал живее во Франција, ама е Југословен по потекло, само што од мал живее таму) автоматски се претставници на ФРАНЦУСКАТА СТРИП ШКОЛА. Долга и широка е оваа полемика. И кај нас, стиловите на сите стрип автори варираат, зависи кој од каде најмногу бил фасциниран. А препознатлива насока, како што рече Растаман, сепак не знам колку оваа тековна насока во авторскиот стрип македонски е препознатлива некаде надвор (или овде, кај нас) како Македонска Стрип Школа. Не е спорно авторското, воопшто, туку мене ми е малку формулацијата малку исфорсирана. Добро, можеби Вам, како автори, можеби и ви годи. Тука не се мешам.

Текстов е баш онака...преш'c. ^^

BRAVO!!!!!